محلولهای که ترکیبات شیمیایی خاصی دارند در گسلها، شکستگیها و به تشکیل باریت منجر می شوند. این نوع باریت معمولاً همراه با برخی از کانسارهای گرمابی نقره، سرب – روی و فلوریت تیپ دره می سی سی پی دیده می شود و یا در اطراف توده های نفوذی تشکیل رگه می دهند.
این ذخایر از نظر ژنتیکی متاسوماتیک بوده و معمولاً نهشته هایی از سیالات گرمابی یا آبهای لب شور محبوس در اعماق باریت دار با حرارت متوسط و کم می باشند. این سیالات کانه دار گرمابی و ماگمایی، اغلب شکستگی ها (گسله ها، درزه ها و زونهای برشی (Brecciated Zones)، سطوح لایه بندی، کانالهای محلولی. فضای خالی بین ذرات و قطعات سنگ را در سنگهای گوناگون و در طول صدها متر ( گاهی تا ۲۰۰۰ متر) و با اشکال گوناگون پر می نمایند.
ضخامت این رگه ها از چند دسی متر تا چندین متر تغییر نموده و با همبری مشخص ( در اثر فشارهای طولانی و تورم (Swelling) گسترده) که تفاوتهای آشکاری در طول، عمق و حالت این رگه ها بوجود می آورد، شناخته می شوند.
عامل اصلی رسوب این کانی بر دیواره سنگی آن، کاهش مقدار حرارت محلول، کاهش فشار و واکنش بین محلول گرمابی و سنگ میزبان است، اگرچه این آخری در تشکیل ذخایر غیرفلزی از نقش بسیار کم اهمیت تری برخوردار است و اثر شیمیایی رگه های گرمابی باریت و فلوئورین بر دیواره های سنگی بسیار کم اهمیت تر از اثر فیزیکی محلول می باشد.
ویژگی خردشدگی در مناطق برشی زونهای گسله و مقاومت سنگ در جلوگیری از بسته شدن شکستگی ها در برابر فشارهای طولانی و حتی تورم (باد کردگی) آن در اثر همبری پیوسته با سیال گرمابی، بسیار قابل توجه است.
انواع رگه ای ذخایر باریت معمولاً توسط فلوئورین و سولفیدهای سرب، روی، مس و آهن (پیریت) همراهی می شود و به سمت اعماق، اغلب گانگ آن را کوارتز عقیم، کلسیت و سیدریت تشکیل می دهد.
در شرایط بخصوصی، واکنش بین محلول و سنگ میزبان چنان شدید بوده که ترکیب تمام سنگ میزبان را دستخوش تغییر می سازد و این عمل توسط جانشینی یا خارج کردن یک کانی و جایگزینی همزمان توسط کانی دیگر انجام می گیرد. چگونگی این فرایند بدرستی مشخص نمی باشد ولی شاید بتوان تبادل مولکولی یا اتمی را در فاصله زمانی کوتاه و در ابتدای جبهه پیشرونده سیال با پخش یکنواخت و جریان ثابت در نظر گرفت. این شرایط بویژه در سنگهای کربناتی (که بیشترین ظرفیت جایگزینی را دارند) بیشترین امکان اتفاق را دارا بوده و همین دلیل ذخایر بزرگی از باریت در دولومیت ها و شیل های آهکدار یافت می شود. خلاصه آنکه گمان می رود ذخایر رگه ای باریت به صورت ژنتیکی با محلولهای گرمابی جوان (Juvenile) که محتوای BaCl۲ یا BaS دارند ارتباط داشته باشد. توجیه آن بدین گونه است که از برخورد دو محلول با ترکیب شیمیایی مختلف، واکنش شیمیایی صورت گیرد. مثلاً از برخورد سیالات گرمابی بالارو با محتوای ترکیبات باریم ( و احتمالاً BaCl۲) با آبهای سطحی در حال گردش که دارای سولفاتهای ناشی از فعل و انفعالات منطقه اکسیداسیون می باشند، واکنش صورت گرفته و باریت رسوب نماید. نظریه تراوشی جانبی (Lateral Secretion) نیز عنوان می نماید که وجود سنگهای آذرین در همبری این رگه ها می تواند منبعی برای باریم و در نتیجه تشکیل باریت باشد.
رگه های اقتصادی زیادی از باریت و فلوئورین در سنگهای آهکی، دولومیت، کوارتزیت و سنگهای آتشفشانی تشکیل می گردد و بدلیل تنوع در انواع شکستگی ها و هندسه پیچیده این نوع ذخایر، معدنکاری بر روی آنها بسیار مشکل و پرهزینه است.
در بیشتر ذخایر رگه ای و بویژه در انواع دورگرمابی (Telethermal) آن، باریت از باطله های درجه ۲ محسوب شده و به صورت محلول جنبی استخراج می گردد. به طور مثال در معدن سرب و روی ساردینیا ( واقع در ایتالیا) و برخی معادن انگلستان، باریت از همین طریق بدست می آید.
در نوع نهفته، باریت توسط سیالات گرمایی و یا شورابه های متعلق به نواحی عمیق حمل می گردد. محلولهای حاصل از توده آذرین نفوذی در طول گسلها،شکافها، ترکها، سطوح لایه بندی، کانالهای انحلالی و دیگر فضاهای باز، بالا آمده و خود همین فضاهای باز، محل تشکیل ذخایر کانیها گردیده اند. در این نوع کانسار، ذخایر باریت معمولا ” توسط سولفید های سرب، روی، مس، پیریت و همچنین فلوئورین همراهی می شوند و درمناطق عمیقتر اغلب کانی باطله آن را،کلسیت، سیدریت و کوارتز عمیق تشکیل می دهد. یکی از عواملی که در تشکیل این نوع کانسار در فضاهای خالی مؤثر است شامل کاهش تدریجی حرارت و فشار در هنگام بالا آمدن سیالات گرمایی و دور شدن این سیالات از محل خود می باشد. عامل دیگر در تشکیل این نوع کانسارها، واکنش بین محلولهای گرمایی و سنگ میزبان است. در برخی موارد واکنش بین محلول و سنگ میزبان بسیار شدید است بطوری که ترکیب تمام حجم سنگ میزبان را تغییر می دهد این عمل بوسیله جانشینی یا خارج شدن یک کانی و جایگزینی همزمان توسط کانی دیگر انجام می گیرد. سنگهای کربناته بیشترین ظرفیت جایگزینی را درمیان سنگهای گوناگون دارند. بنابراین ذخایر بزرگی از باریت در دولومیت ها و شیلهای آهک دار یافت می شود. بیشتر باریتهای موجود در رگه ها و پرشدگی حفرات، متراکم و به رنگ خاکستری تا سفید است.
استخراج کانسارهای رگه ای، به دلیل هندسه پیچیده آنها بسیار مشکل و پرهزینه است. در اکثر موارد، رگه باریت مانند یک محصول فرعی یا محصول هم تراز در معادن سرب ور وی استخراج می شود. همان طوری که قبلا” ذکر شد بیشتر معادن و ذخایر باریت در ایران از این نوع می باشند مانند معدن باریت الیت، معدن باریت دشت ده،معدن باریت نیوک و غیره.
معدن باریت کوتایسی (Kutaisi) واقع در جمهوری گرجستان شوروی و معدن مگنت کا و (Magnet Cove) در ایالت آرکانزاس آمریکا و بسیاری از دیگر نهشته های باریت آمریکا از این دسته اند. در معدن کوتایسی، رگه های باریت با ضخامت ۱-۳/۰ متر و طول بیش از ۲۰۰۰ متر در توفهای پورفیری ژوراسیک و تا عمق ۲۵۰ متر ردیابی شده اند. این رگه ها، کلسیت، به مقدار کمتر کوارتز، پیریت، کالکوپیریت و گالن دربردارند. محتوای سولفات باریم از ۶/۹۸-۶/۸۱% تغییر می نماید. در کوهستان سالر (Salair) ضخامت بخش های عدسی شکل رگه های باریت در کواتوفیرها و پورفیرها به بیشتر از ۵۰ متر می رسد.
در عمق ۱۰۰ متری، این رگه ها ۵۸% باریت، ۱۶% کوارتز، ۱۲% اسفالریت و ۱۳% گالن دارند (کاریاکین Karyakin، ۱۹۶۹).
ذخیره مگنت کاو از منشأ جانشینی متاسوماتیک شیلها (به سن اشکوبهای پنسیلوانین- می سی سی پی که در مجاورت با یک توده نفلین سینیتی به سن کرتاسه به فرم ناودیس گونه ای تغییر شکل داده، حاصل شده و محتوای اکسید باریم آن ۳/۰ درصد می باشد. ضخامت این توده باریت علاوه بر بقایای جایگزین نشده شیلها، در یالها ۱۵-۱۰ متر در هسته ناودیس ۳۰ متر است. این ذخیره با گسترش لایه ریخت (Stratiform) از نوع رسوبی محسوب می شود. در چک واسلواکی، بزرگترین ذخایر باریت ( به همراه سیدریت) به شکل رگه ای در معادن دروژیاک (Drodiak)، زلاتنیک (Zlatnik) و زاپالنیکا (Zapalenica) منطقه رودنانی (Rudnany) بوجود آمده است. رگه دروژیاک با متوسط ضخامت ۶ متر تا حداکثر ۳۰ متر، دیابازه و فیلیت های کربونیفر را در طول حدود ۶۰۰۰ متر و عمق ۹۰۰ متر، قطع می نماید. در عمق ۳۰۰-۲۰۰ متری، این رگه انباشته از باریت و سیدریت (فروباریت) می باشد در اعماق، باریت به رگه سیدریت و به شکل کیسه ای و عدسی بدل می شود و به سمت بالا، باریت غلبه می یابد. مطالعات نشان داده که باریت در این مجموعه جوانتر از سیدریت است.