باريت متشكل شده از مواد معدني سولفات باريم معمولاً بي رنگ يا  شيري رنگ هستند ولي در رنگ هاي قرمز، قهوه اي، زرد، بنفش وجود دارد. رنگ باريت بستگي به ناخالصي هايش در زمان تشكيل كريستال آن دارد. سختي باريت بين 3 تا 4.30 است. چگالي بالاي باريت باعث با ارزش و كاربردي شدن آن  شده است.

باريت از نظر شيميايي خنثي و حل نشدني است. عمده باریت تولید شده در جهان به عنوان عامل وزن افزا در گل حفاری مورد استفاده قرار می گیرد. حدود 99 درصد از باریت در آمریکا در همین صنعت استفاده می شود.  علاوه براین، باریت به عنوان رنگدانه در صنعت رنگسازی و به عنوان پرکننده سنگین در صنعت کاغذ، پوشاک و لاستیک سازی نیز استفاده می شود. کاغذی که برای تولید کارت های بازی استفاده می شود حاوی باریت فشرده شده در میان فیبرکاغذ است. استفاده از باریت چگالی بالایی به کاغذ می دهد و درنتیجه استفاده از کارتها در بازی را میسر می کند. یکی از ویژگی های باریت این است که مانع از عبور پرتوهای ایکس و گاما می شود. به همین دلیل از آن در تولید بتن های با چگالی بالا برای جلوگیری از اشعه ایکس در بیمارستان ها، نیروگاه ها و آزمایشگاه ها استفاده می شود.

بیشتر محصولات باریت به عنوان عامل سنگین کننده در گل حفاری به کار می روند. این گل های دانسیته بالا باعث می شوند میله ی دریل به سمت پایین حرکت کند، ذرات برش خورده از وسط خارج می شوند و از فضای بین میله و دیوار به سطح برمی گردند. این گردش سیال دو کار را انجام می دهد:

1. سر مته را خنک می کند.

2. گل باریت دانسیته بالا سنگ های برش داده شده بوسیله دریل را جدا می کند و سپس آنها را تا سطح حمل می کند.

باریت همچنین به عنوان یک رنگ دانه در رنگ ها و پرکننده ی سنگین برای کاغذ، پوشاک و لاستیک به کار می رود. کاغذهایی که در کارت های بازی استفاده می شوند، مقداری باریت بین فیبرهای کاغذ وجود دارد. این دانسیته خیلی بالایی به کاغذ می دهد که به بازیکنان این امکان را می دهد که خیلی راحت با کارت ها سروکار داشته باشند.

باریت به طور عمده سنگ معدن باریم است که این باعث تنوع زیادی در ترکیبات باریم می شود. یکی از کاربرد ها در استحفاظ از اشعه ی ایکس می باشد. باریت این توانایی را دارد که از نشر پرتو ایکس و پرتو گاما به بیرون جلوگیری کند. برای ساختن بتون های با دانسیته بالا از باریت استفاده می شود تا از نشر پرتو ایکس در بیمارستان ها، نیروگاه ها و همچنین آزمایشگاه ها جلوگیری کند.

ترکیبات باریم همچنین در آزمایشات تشخیص پزشکی به کار می روند. اگر بیمار یک لیوان کوچک از مایعی که شامل پودر باریم در یک مخلوط شیر و بستنی است، بنوشد، مایع روی مری بیمار را می پوشاند. سپس یک اشعه ایکس از گلو گرفته می شود که از بافت نازک درون مری عکس برداری می کند. زیرا باریم در مقابل اشعه ایکس کدر است و از عبور آن جلوگیری می کند

این کانه در صنایع گوناگونی مورد مصرف قرار می‌گیرد. به دلیل فراوان بودن ذخایر باریت در بیشتر نقاط دنیا و همچنین ویژگی‌های خاص آن، این کانه، کاربرد زیادی در صنایع مختلف پیدا کرده‌است.

باریت عمدتاً به عنوان پرکننده در تهیه گل حفاری، لاستیک، کاغذ‌های مرغوب، کابل‌سازی، پلاستیک سازی، ساخت و پردازش کائوچو، رنگ سازی، سرامیک سازی، ساخت شیشه‌های شفاف، صنایع چینی‌سازی، لوازم آرایشی، جوهر سفید و لاک غلط گیر، ساخت لباس‌های عایق، لنت ترمز، شمع خودرو، لوله‌های خلاء، وسایل آتش بازی، مواد منفجره، آلیاژ، حفاظت پرتو، در لامپ‌های فلوئورسنت، در رآکتو‌های هسته‌ای، داروسازی و پزشکی یافت می‌شود.

کانسار‌های باریت نوع لایه‌ای بیشتر با ذخایر ماسیوسولفاید و ذخایر استراتی باند استراتی فرم رسوبی در ارتباط هستند. در ماسیوسولفید‌های نوع کروکوباریتدر قسمت فوقانی و اطراف ذخیره ماسیوسولفید یافت می‌شود. در بعضی از کانسار‌های استراتی باند استراتی فرم رسوبی، لایه‌های باریت‌دار گزارش شده‌است

از باريت در كارخانجات ريخته گري مس نيز استفاده می‌شود. وقتي كه عيار مس به 98% رسيد، در كوره ذوب و سپس در قالب­هاي مورد نياز ريخته می‌شود. به منظور جلوگيري از جوش خوردن مذاب به قالب و سهولت در غلتيدن در كف قالب و توزيع يكنواخت بار در قالب، قبل از ريختن مذاب مس به داخل آن، مقداري پودر باريت توسط اسپري در كف قالب پاشيده می‌شود. اين امر در سهولت جدايش مس قالب شده از قالب به ريخته­گر كمك می‌کند.

باریت عمدتا به صورت کنکرسیون (سخت دانه) در سنگ ماسه ها و همچنین کریستالهایی که درون سنگ های رسوبی را پرکرده اند یافت می شود. باریت معمولا به صورت کنکرسیون یا رگه های پرکننده در لایسمتون و دولومیت نیز یافت می شود. هنگامی که این سنگ های کربنات در معرض هوا ساییده می شوند، توده های زیادی از باریت در سطح سنگ بستر  یافت می شود. بسیاری از معادن تجاری باریت از همین رسوب های باقی مانده تشکیل شده اند. همانطور که گفته شد باریت به صورت کنکرسیون در سنگ ماسه ها نیز یافت می شود. این کنکرسیون ها به صورت کریستال های باریت در فواصل میان دانه های شن و ماسه تشکیل می شوند. گاهی اوقات کریستال های باریت به شکل های جالبی در میان سنگ ماسه ها تشکیل می شوند. یک نمونه از این ساختارهای جالب “باریت رز” است که با طول چند اینچ و تعداد زیادی از شن و ماسه های بهم چسبیده وجود دارند. گاهی اوقات باریت به قدری در یک سنگ فراوان است که به عنوان سیمان آن سنگ محسوب می شود.

 علاوه براین باریت در رگه های هیدروترمال و به صورت کلوخه معدنی همراه با رگه های سنگ سولفید یافت می شود. باریت همراه با سنگ های آنتیموان، کبالت، مس، سرب، منگنز و نقره نیز یافت می شود. در مناطق معدودی نیز باریت به صورت رسوب در چشمه های آب داغ وجود دارد.

  معادن و كانسارهاي گوناگوني از باريت در ايران وجود دارد كه از لحاظ حجم و كيفيت در سطح جهاني قابل توجه هستند. كاني سازي باريت در ايران از پركامبرين ديده شده است و معادن باريت ايران در اكثر سازندهاي زمين شناسي يافت مي شوند.

بيشتر معادن و ذخاير باريت در ايران از نوع رگه اي و پرشدگي در شكافهاي مي باشد و انواع ديگر در صورتي كه وجود داشته باشند بسيار نادرند. سنگ درونگير بيشتر ذخاير رگه اي در ايران كربناتي و از نوع آهك دولوميتي است و در برخي از موارد توفهاي آهكي و توفهاي آندزيتي نيز به عنوان سنگ ميزبان مشاهده مي شوند. عيار اين نهشته ها در سنگ ميزبان اغلب پايين تر از 50 % است.

از ديدگاه زمين ساختي، پراكندگي ذخاير باريت ايران به ترتيب در زونهاي ايران مركزي و البرز بيشتر از ساير زونها و از ديدگاه زمين شناختي نيز عمدتاً سنگهاي دوران سنوزوئيك كه در برگيرنده اين ذخاير مي باشد، هر چند اين پراكندگي در ساير دورانهاي زمين شناختي نيز ديده مي شود.
ذخاير معدني باريت در بسياري از نقاط ايران يافت مي شود ولي بزرگترين و مهمترين آنها در اين نواحي حاجي آباد خور و دره كاشان در استان اصفهان، اليت در استان مازندران، جوشالو و آغجه مزار در استان قزوين، باريت الماس در آذربايجان شرقي، باريتين لار در استان تهران، اردکان و هفتهر عقدا و دشت ده در استان يزد قرار دارند. بعلاوه عدسي ها، لايه ها و رگه هاي بسياري در نقاط مختلف از جمله اطراف فريدون شهر، ساوه، دورود، آباده، سمنان، تربت جام، كرج، آشتيان، ورامين و… كشف شده است، ولي وسعت و حجم اين ذخاير محدود است.

باریت ترکیب طبیعی سولفات باریم به فرمول BaSO₄ می باشد که به نام Heavy Spar نیزشناخته می‌شود که جزو گروه سولفات ها می‌باشد. نام باریت از واژه یونانی Barus به معنای سنگین و به دلیل سنگینی ویژه و بالای آن گرفته شده است. باریت با نام باریتین (Barytin) نیز شناخته می شود و در رده بندی سولفات ها قرار می گیرد.  اين ماده معدني به دليل وزن مخصوص زياد از سال هاي 1930 در حفاري هاي اكتشافي مورد استفاده قرارگرفته است. اين كاني در سال هاي قبل به عنوان باطله ساير مواد معدني محسوب مي شد. با آغاز فعاليت حفاري اكتشاف چاه هاي نفت در ايران، باريت يك ماده معدني اقتصادي به شمار آمد. در ايران تا سال 1338 هجري شمسي، باريت مورد نياز براي شركت هاي نفتي از خارج تامين مي شد ولي از اين تاريخ به بعد، اولين استخراج و بهره برداري از معادن توسط دو كشور عمده باريت ايران و ماگوبار آغاز گرديد و در سال هاي 56-1355به اوج توليد خود يعني 220هزار تن در سال رسيد.

باریت مورد استفاده در صنایع داروسازی باید درجه خلوص صد در صد داشته باشد. پودر سولفات باریم به علت حاجب بودن در مقابل اشعه ایکس، برای رادیولوژی مورد استفاده قرار می گیرد و مقدار استفاده از آن به تکنیک مورد نیاز بیمار بستگی دارد. از سوسپانسیون های سولفات باریم در رادیولوژی مری، معده، اثنی عشر و روده بزرگ استفاده می شود و برای هر یک از اندام های فوق مقداری بین 150 تا 300 میلی لیتر سوسپانسیون های سولفات باریم با تشخیص طبیب یا رادیولوژیست به کار می رود.

مصرف سولفات باریم در بیمارانی که دارای انسداد روده، زخم روده و معده هستند، بخصوص از طریق تنقیه توصیه نمی شود. ممکن است پس از مصرف خوراکی یا تنقیه ای سولفات باریم یبوست، انسداد و آپاندیسیت نیز رخ دهد که گاهی منجر به عمل جراحی می شود. البته تنقیه باریم در بیماری انواژیناسیون حاد ( در هم رفتگی روده ها ) در بچه ها، موجب تخفیف بیماری می شود.

سولفات باریم در برونکوگرافی ( نایژه نگاری ) و یا مکیدن و تخلیه ریه ها ( آسپریشن ) که منجر به فرم های گرانولومایی شده نیز کاربرد دارد. باید توجه داشت که در صورت وجود ویتریت در باریت، محلول به دست آمده سمی بوده و عوارض مسمومیت آن شامل فلج و قطع فعالیت های کلیه هاست.

باریت درصنایع رنگسازی به عنوان ماده پرکننده مناسب، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف اصلی باریت به عنوان یك عامل پركننده در رنگسازی و مصارف پوششی است. باریت بی‌رنگ و پودر شده می‌تواند به عنوان پركننده در رنگ به كار رود. علاوه برآن در تهیه لیتوپون یا رنگ دانه‌های سفید كه دارای 70% سولفات باریم و 30% سولفید روی می‌باشد و در اثر واكنش سولفید باریم با سولفات روی تشكیل می‌شود، به كار می‌رود.

از سال 1950، باریت اهمیت خود را در ساخت لیتوپون از دست داد و TiO2 در ساختن رنگدانه رنگ سفید به میزان زیادی جایگزین آن شد. علت این امر، قدرت پوششی زیادی است كه TiO2 به رنگ می دهد، ولی باید توجه داشت كه استفاده از آن در ساخت لیتوپون از نظر قیمت تمام شده گران‌تر می‌باشد. سولفات باریم طبیعی با خلوص 95-90 درصد و همراهی كمتر از 1% اكسید اهن بطور عمده برای تولید رنگ سفید و نیز برای سیال كننده رنگ استفاده می‌شود. بیشترین كاربرد باریت جهت درجه‌بندی پوششی در صنعت رنگسازی است. این تركیب شیمیایی، هیچ گونه تاثیر رنگدانه ای نا مطلوب نداشته و برای تكمیل توزیع یكنواخت ذرات رنگی و جهت تقویت نمودن خواص این تركیب به عنوان پوشش مقاوم در برابر بازشدگی تركهای پرشده، عمل می نماید. باریت در مش 1500 و 2500 در رنگسازی کاربرد دارد.