باریت ترکیب طبیعی سولفات باریم به فرمول BaSO₄ می باشد که به نام Heavy Spar نیزشناخته می‌شود که جزو گروه سولفات ها می‌باشد. نام باریت از واژه یونانی Barus به معنای سنگین و به دلیل سنگینی ویژه و بالای آن گرفته شده است. باریت با نام باریتین (Barytin) نیز شناخته می شود و در رده بندی سولفات ها قرار می گیرد.  اين ماده معدني به دليل وزن مخصوص زياد از سال هاي 1930 در حفاري هاي اكتشافي مورد استفاده قرارگرفته است. اين كاني در سال هاي قبل به عنوان باطله ساير مواد معدني محسوب مي شد. با آغاز فعاليت حفاري اكتشاف چاه هاي نفت در ايران، باريت يك ماده معدني اقتصادي به شمار آمد. در ايران تا سال 1338 هجري شمسي، باريت مورد نياز براي شركت هاي نفتي از خارج تامين مي شد ولي از اين تاريخ به بعد، اولين استخراج و بهره برداري از معادن توسط دو كشور عمده باريت ايران و ماگوبار آغاز گرديد و در سال هاي 56-1355به اوج توليد خود يعني 220هزار تن در سال رسيد.

باریت مورد استفاده در صنایع داروسازی باید درجه خلوص صد در صد داشته باشد. پودر سولفات باریم به علت حاجب بودن در مقابل اشعه ایکس، برای رادیولوژی مورد استفاده قرار می گیرد و مقدار استفاده از آن به تکنیک مورد نیاز بیمار بستگی دارد. از سوسپانسیون های سولفات باریم در رادیولوژی مری، معده، اثنی عشر و روده بزرگ استفاده می شود و برای هر یک از اندام های فوق مقداری بین 150 تا 300 میلی لیتر سوسپانسیون های سولفات باریم با تشخیص طبیب یا رادیولوژیست به کار می رود.

مصرف سولفات باریم در بیمارانی که دارای انسداد روده، زخم روده و معده هستند، بخصوص از طریق تنقیه توصیه نمی شود. ممکن است پس از مصرف خوراکی یا تنقیه ای سولفات باریم یبوست، انسداد و آپاندیسیت نیز رخ دهد که گاهی منجر به عمل جراحی می شود. البته تنقیه باریم در بیماری انواژیناسیون حاد ( در هم رفتگی روده ها ) در بچه ها، موجب تخفیف بیماری می شود.

سولفات باریم در برونکوگرافی ( نایژه نگاری ) و یا مکیدن و تخلیه ریه ها ( آسپریشن ) که منجر به فرم های گرانولومایی شده نیز کاربرد دارد. باید توجه داشت که در صورت وجود ویتریت در باریت، محلول به دست آمده سمی بوده و عوارض مسمومیت آن شامل فلج و قطع فعالیت های کلیه هاست.

باریت درصنایع رنگسازی به عنوان ماده پرکننده مناسب، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف اصلی باریت به عنوان یك عامل پركننده در رنگسازی و مصارف پوششی است. باریت بی‌رنگ و پودر شده می‌تواند به عنوان پركننده در رنگ به كار رود. علاوه برآن در تهیه لیتوپون یا رنگ دانه‌های سفید كه دارای 70% سولفات باریم و 30% سولفید روی می‌باشد و در اثر واكنش سولفید باریم با سولفات روی تشكیل می‌شود، به كار می‌رود.

از سال 1950، باریت اهمیت خود را در ساخت لیتوپون از دست داد و TiO2 در ساختن رنگدانه رنگ سفید به میزان زیادی جایگزین آن شد. علت این امر، قدرت پوششی زیادی است كه TiO2 به رنگ می دهد، ولی باید توجه داشت كه استفاده از آن در ساخت لیتوپون از نظر قیمت تمام شده گران‌تر می‌باشد. سولفات باریم طبیعی با خلوص 95-90 درصد و همراهی كمتر از 1% اكسید اهن بطور عمده برای تولید رنگ سفید و نیز برای سیال كننده رنگ استفاده می‌شود. بیشترین كاربرد باریت جهت درجه‌بندی پوششی در صنعت رنگسازی است. این تركیب شیمیایی، هیچ گونه تاثیر رنگدانه ای نا مطلوب نداشته و برای تكمیل توزیع یكنواخت ذرات رنگی و جهت تقویت نمودن خواص این تركیب به عنوان پوشش مقاوم در برابر بازشدگی تركهای پرشده، عمل می نماید. باریت در مش 1500 و 2500 در رنگسازی کاربرد دارد.

پودر میکرونیزه باریت با فرمول شیمیایی Baso4 با جذب رطوبت پایین و وزن مخصوص بالا در صنایع شیمیایی ، رنگ مایع ، پودری ، پلیمر ، حفاری چاه های نفت و گاز و ….. استفاده می شود. پودر میکرونیزه باریت در صنایع مختلف از جمله کاغذسازی کاربرد دارد. در این صنعت، باریت با خلوص ۹۵-۹۰ % بوده و مقدار اکسید آهن در کمتر از ۱% می باشد. هر چه خلوص باریت بیشتر و اندازه پودر آن کوچکتر باشد، کاربرد بیشتری در آستری سفید و اندودکاری کاغذهای مخصوص (به ویژه گلاسه) می یابد.

درخشندگی باریت در صورتی که با اسید سولفوریک شسته شود افزایش می‌‌یابد، در مواردی که درجه خلوص یا درخشندگی بیشتر نیاز باشد از پرکننده‌های باریم سنتزی استفاده می‌شود..

از باريت در حفاري چاه هاي گاز طبيعي و نفت استفاده مي شود. در اين فرآيند باريت فشرده شده و با آب مخلوط مي شود و ساير افزودني ها اضافه شده و سپس به داخل حفره چاه پمپ مي شود. وزن بالاي اين مخلوط جلوگيري مي كند از خروج نفت و گاز با فشار از زمين. اين باعث مي شود از انفجار گاز و نفت آزاد شده از زمين جلوگيري بعمل آيد. هم اكنون بيشترين مصرف باريت در آمريكا براي حفاري است. به هر حال مصرف باريت هر ساله متغير بوده و بستگي به استخراج و قيمت نفت و گاز دارد.

به غير از كاربرد فوق الذكر، باريت بعنوان افزودني به رنگ ها، در لعاب دادن (مينا كاري)، پلاستيك ها، در توليد به اصطلاح كريستال سرب و يا شيشه سرب گرفته، براي جلوگيري از پرتوافشاني اشعه هاي مانيتور و لامپ تصوير تلويزيون، و منابع باريم در مواد شيميايي كاربرد دارد.

باريت داراي توانايي است كه اشعه هاي X و گاما را جذب مي كند، در نتيجه در علم پزشكي براي تست هاي خاص اشعه  X براي روده كاربرد دارد. همچنين با سيمان مخلوط شده و براي ساختن محفظه ها يا اتاقك هاي نگهدارنده مواد راديواكتيو كاربرد دارد و اخيرا براي ساختن لنت ترمز و كلاچ ماشين و كاميون (ماشين هاي سنگين) كاربرد دارد.

از باريت در كارخانجات ريخته گري مس نيز استفاده می‌شود. وقتي كه عيار مس به 98% رسيد، در كوره ذوب و سپس در قالب هاي مورد نياز ريخته می‌شود. به منظور جلوگيري از جوش خوردن مذاب به قالب و سهولت در غلتيدن در كف قالب و توزيع يكنواخت بار در قالب، قبل از ريختن مذاب مس به داخل آن، مقداري پودر باريت توسط اسپري در كف قالب پاشيده می‌شود. اين امر در سهولت جدايش مس قالب شده از قالب به ريخته گر كمك می‌کند.

شرکت زمین کاو تأمین کننده باریت مورد نیاز با بهترین کیفیت جهت مصارف صنعتی و ریخته گری مس می­باشد.

امكان جايگزين كردن ماده اي مانند باريت به خصوص در صنعت حفاري وجود دارد، از ماده معدني بنام سِلستايت (Celestite) با فرمول شيميايي  SrSO4  سولفات سترونتيوم و سنگ آهن مي توان استفاده كرد.

يك شركت آلماني نوعي سنگ آهن مصنوعي توليد مي كند ( هماتايت) كه جايگزين خوبي براي باريت است. به هر حال اين جايگزين ها هنوز به صورت انبوه در صنعت حفاري نفت و گاز استفاده نمي شود.

این كانه در صنایع گوناگونی مورد مصرف قرار می گیرد. به دلیل فراوان بودن ذخایر باریت در بیشتر نقاط دنیا و همچنین ویژگیهای خاص آن، این كانه، كاربرد زیادی در صنایع مختلف پیدا كرده است.

اكسيد باريم، Baryta‌ نام دارد و به صورت اوليه در كاني باريت BaSO4 يافت مي شود اما هرگز به شكل خالص ديده نمي شود، زيرا باريم در هوا بسيار واكنش پذير مي باشد باريت (Barite & Baryte) يا سولفات باريم طبيعي BaSO4 از واژه يوناني (Barus & Barys) به معني سنگين يا چگال گرفته شده است (به اين کاني Heavy spar و گاهي Tiff نيز مي گويند). باريم چهاردهمين عنصر فراوان در پوسته زمين است که در حدود 050/0% پوسته زمين و 425 گرم در تن سنگ هاي رسوبي پوسته را مي سازد.

باريم فلزي است قليايي (آلكالن) خاكي به رنگ سفيد- نقره اي با نماد Ba، عدد اتمي 56، وزن اتمي 327/137، وزن مخصوص 59/3 گرم بر سانتي متر مکعب، سختي 25/1 در مقياس موس، نرم، سنگين، نقطه جوش 1898 درجه سانتي گراد و نقطه ذوب بالا 729 درجه سانتي گراد.

باريم در گروه 2(II) جدول تناوبي به عنوان فلز قليايي (آلكالن) خاكي Alkali Earth Metals بوده و در دوره 6 قرار دارد. باريت عموماً حاوي ناخالصيهايي است كه باعث كاهش وزن مخصوص آن مي گردد. علاوه بر آن وجود ادخلها درباريت طبيعي نيز مي تواند وزن مخصوص آن را به نحو چشمگيري كاهش دهد.

سختي باريت بين 3 تا 5/3 است. از لحاظ اقتصادي با توجه به ميزان سهولت در آسيب پذيري باريت، اصطلاحات “سخت” و “نرم” به آن نسبت داده مي شود. رنگ خاكه آن اكثراً سفيد مي باشد و گاهي در اثر مالش يا خراشيده شدن، بودار مي شود كه برخي اين بو را مربوط به حضور مواد كربناته مي دانند.

اگر باريت كاملاً خالص باشد به صورت بي رنگ و شفاف است، ولي باريت خالص بندرت يافت مي شود و در اغلب موارد، وجود ادخل ها و ناخالصي ها در باريت باعث ايجاد رنگهاي متنوع درآن مي شود. به عنوان مثال در اثر وجود ادخلهاي گاز يا مايع به رنگ سفيد، حضور ادخلهاي آهن به رنگ قرمز و وجود ادخلها هيدروكسيد آهن باعث ايجاد رنگ زرد يا قهوه اي در اين كاني مي شود، علاوه بر آن وجود مواد آلي (مواد هيدروكربن يا بيتومينه) آنرا به رنگ تيره يا سياه در مي آورد.

از باريت بعنوان يك ماده افزودني سنگين در گل حفاري براي چاه هاي نفت و گاز استفاده مي شود، در صنايع كاغذ و لاستيك سازي و رزين ، بعنوان پر كننده يا توسعه دهنده در توليدات صنايع پارچه – جوهر و پلاستيك ، در راديوگرافي به عنوان گاز ربا در لامپ هاي خلاء، بعنوان اكسيژن زدايي از مس( احياء كردن مس) ، بعنوان روان كننده در روتورهاي آندي در لامپ هاي اشعه X ، به عنوان نوعي آلياژ در شمع ماشين و در رنگدانه هاي سفيد كاربرد داشته و در توليد لنت ترمز مصرف بسيار دارد.